AST77

Leven als een Romeinse keizer in Tienen

Wonen in een stadscentrum, het is bijlange niet meer het lawaaiierig, ingesloten gebeuren dat we er ons bij voorstellen. Dit nummer van PLAN Magazine toont aan dat steeds meer opdrachtgevers en architecten onze steden en stadscentra verbouwen tot kwalitatieve, rustige woonentiteiten waar het aangenaam vertoeven is. Op die manier biedt de architectuur een antwoord op de groeiende bevolkingsdruk en vraag naar meer duurzaamheid. Het project “Hof van Rome”, in hartje suikerstad, is nog maar eens een knap staaltje van de inzet van onze architecten. Op de hoek van de Hennemarkt en Croonestraat in centrum Tienen treffen we het Hof van Rome, een frappant nieuw woonproject, gerealiseerd door het Tiense architectenkantoor AST77. We spreken met Peter Van Impe.

“Wij waren net vijf jaar gevestigd in Tienen, toen de vraag kwam om op die hoek in het stadscentrum drie panden af te breken en er een nieuwbouwproject te plaatsen”, vertelt Peter Van Impe. “Het geheel moest twee commerciële ruimtes hebben op het gelijkvloers, acht appartementen en een penthouse erboven. Aangezien we in volle historische wijk zaten en het gebouw moesten voorzien van een kelder voor parkeren, bergingen en technische lokalen, ging een uitgebreid archeologisch onderzoek aan de werken vooraf.” Tijdens dit archeologisch onderzoek vonden de architecten funderingen van enkele 14de en 15de -eeuwse herenwoningen terug, in deze stad die met haar 1001 jaar erkenning als stad één van de oudste van ons land is. En daarmee was door hergebruik van de oude historische naam het project gedoopt: “Hof van Rome”.

Visie

De opdracht die de architecten kregen van de bouwheer, was erg ruim: “kwalitatief wonen en werken in een stad”. “Dat was een grote vrijheid die we kregen”, vult Peter Van Impe aan, “maar het verwees ook naar een problematiek van de niet-centrumsteden zoals Tienen: de kwaliteit. Met dit project wilden we het potentieel van het stadscentrum opwaarderen, en eigenlijk gaan voor een forse heropwaardering van het gebouw en het patrimonium, met kwaliteit en een oog voor het publiek domein.” Vanuit dat opzicht was een dialoog met het publiek voor de architecten van groot belang. Zo zorgen plafondhoge ramen en terrassen op de hoeken voor een grote openheid. Elk appartement beschikt over een buitenruimte in de vorm van een balkon of loggia. Je begeeft je naar de appartementen via een buitenlift of beschutte buitentrap, die beiden uitgeven op plateaus met uitzicht op het binnengebied. Weg, de beruchte donkere appartementstrap en –gang: in het Hof van Rome is de circulatie een open, aangename plaats geworden waar het ontmoeten en eventueel verblijven centraal staan. In deze open structuur, waar veel met staal is gewerkt, heeft elk niveau een ontmoetingsplek waar mensen zich kunnen neerzetten, elke deur geeft uit op een plek die de bewoners zich kunnen toe-eigenen door het plaatsen van een bankje, een plant, een tafel…

Presentatie exterieur

Het was uiteraard de bedoeling dat dit hoekgebouw zich integreerde in de hedendaagse winkelomgeving – de Hennemarkt is namelijk één van de belangrijkste winkelstraten van Tienen. Daarbij was het ook de bedoeling dat dit nieuw project stedenbouwkundig in harmonie bleef met het ritme van de naburige woningen. “Een belangrijke etappe was het onderzoek met de stad om het ritme van de perceelbreedtes te hebben en geen monoliet blok te creëren. Qua gevelafwerking zochten we de referentie op naar de vele witgeschilderde historische gebouwen uit het stadscentrum van Tienen. We maakten het ook aantrekkelijk om dichterbij te komen en de gevel beter te bestuderen, door elke meter van baksteenpatroon te veranderen. Zo vind je een verticaal stapelverband, een horizontaal stapelverband, een halfsteen verticaal en horizontaal… een aantal verschillende patronen die de gevel ritme geven.”

Penthouse

Het penthouse werd door de architecten ook binnenin volledig ingericht met vast meubilair. Alles in deze woning is weggewerkt, zodat het interieur een rustgevende plek is die de bewoner kan aankleden naar wens. “We moesten het interieur volledig uitwerken zonder de bewoner te kennen, en dat was wel bijzonder. De huidige eigenaar heeft nadien nog zijn eigen meubels toegevoegd.” In het interieur van de penthouse tref je het tegenovergestelde effect van de gevel. Waar de gevel een abstract, afstandelijk iets is waar je de verfijndheid ziet naarmate je dichterbij komt, zijn de architecten binnen voor warmere, meer tactiele materialen gegaan, met als resultaat een veel zachter, veel toegankelijker geheel. “Wat hier belangrijk is, is de rijkheid aan materialen. Zo tref je in het penthouse een eiken parket, zijn alle kasten in eikfineer en niet in plaatmateriaal en werkten we ook met gekleurde eiklaminaat. De geraffineerde tinten, waar zwart, lichtbruin en blauw gebeitste houtsoorten opgeluisterd werden met goudaccenten, en de juiste verhoudingen maken het geheel warm en rustgevend.”

Ruimtelijkheid

Het penthouse is ondergebracht onder een hellend dak, in aansluiting met de naastliggende buren. De plafondhoogte kan hierdoor op sommige plekken meer dan 6 meter bereiken. Een zeer rijkelijke ruimtelijkheid die de architect optimaal benutte. Zo werd de intieme zithoek ondergebracht onder een lager plafond, en de eetruimte dan weer onder een hoger plafond. Met haar drie terrassen ontbreekt het het penthouse noch aan uitzichten over de hele stad, noch aan natuurlijk licht. Bovendien zijn de daken volledig voorzien van groendaken, zodat de bewoners niet op dakdichting hoeven te kijken en de intrinsieke kwaliteit van de woning bewaard is. De raamdecoraties geven de sfeer en de tempering van de ruimtes, in hun diverse functies, aan.

Integrale kwaliteit

“Wij houden niet zo van het woord ‘duurzaamheid’”, lacht Peter Van Impe. Bij AST77 gaat het namelijk om ‘integrale kwaliteit’. Het Hof van Rome beschikt over alle energiezuinige technieken en is heel fors geïsoleerd met 16 cm isolatie en gevelsteenstrip, maar dit past in het totaalplaatje en niet louter in het hok “duurzaamheid”. “Velen geven aan dat woord een invulling die absoluut niets te maken heeft met duurzaamheid. Wij willen vooral weten wat je nastreeft. Iedereen heeft een eigen persoonlijkheid, eigen wensen. Als je integrale kwaliteit juist zit, dan gaat alles kloppen. Zo is een goed geïsoleerde penthouse in het centrum bijvoorbeeld véél kwalitatiever dan een passief huis op het platteland.”

Over AST77

AST77 werd tien jaar geleden opgestart door Peter Van Impe. Intussen telt het team zes medewerkers, en is het, naast verdere projecten, veel bezig met de ontwikkeling van de eigen stad. “We hebben er een punt van gemaakt om onze verantwoordelijkheid te nemen voor onze eigen stad. Zo creëerden wij vanuit ons ontwerpend onderzoek, ParkLife, een zomers evenement in het stadspark en het StadsForum waar we de dialoog aangaan met de bewoners over de ecologische, sociologische, ruimtelijke en creatieve stad.” Als er een rode draad doorheen de creaties van het kantoor loopt, is het wel de “integrale kwaliteit”. Daarnaast heeft Peter Van Impe het nog over een “flexibel maatpak”: “wij zijn geen confectie, maar werken op maat van de locatie, de bouwheer, de opdracht. Wat we echter niet willen nastreven, is een trouwkleed maken, want dat draag je maar één keer. Daarom werken we op maat, maar niet van één persoon. Hadden we dat gedaan voor dit penthouse, was het project namelijk nooit gelukt. We ontwerpen een basis waar iedereen de inpassing van zijn of haar verhaal in kan zien, en dat gebeurde nu ook: de bewoner van het penthouse was op slag verliefd.” Peter Van Impe zal met Atelier X tijdens de Biënnale in Venetië aan het werk zijn aan het project “Bringing Earth to a Sinking Island”, over het leven in de stad, in hùn stad.

Tekst: Kim Schoukens
Foto’s: Steven Massart & Lander Loeckx

AST77 bvba – architecten- en ingenieursbureau
Goossensvest 45 – 3300 Tienen
t. 016 81 10 77
info@ast77.be – www.ast77.be