Olivier Dwek Architectures

Immersie in een hedendaags modernisme

De Brusselse architect Olivier Dwek verbindt schoonheid en functionaliteit als geen ander. Deze bewonderaar van kunst en architectuur maakte zijn debuut in 2000 met een project voor LVMH. “Een fantastische springplank”, voegt hij eraan toe. Hij opende zijn eigen architectenbureau op 28-jarige leeftijd. Vandaag nodigt hij ons uit om zijn verbazingwekkende villa-appartement in de duinen aan de Noordzee te ontdekken.

Net als een villa

Het project ziet eruit als een villa. Een hervormde monoliet duikt op in het midden van de duinen en straalt het modernisme van de jaren 20 uit. Een gebouw dat herinnert aan de architectuur van Le Corbusier. “We noemden het project een ‘villa-appartement’, omdat het gebouw uiteindelijk slechts uit drie appartementen bestaat: één per verdieping, wat zeer zeldzaam is. Op vlak van winstgevendheid is het project uiteraard niet zo gunstig voor gemeenschappelijke ruimtes, liften, trappen, etc. Op deze manier kan elke flat echter over vier gevels beschikken en dus vier uitzichten tellen. Eigenlijk zoals een huis of beter gezegd: een villa. Het is een grote luxe. Doorgaans hebben appartementen twee of maximaal 3 uitzichten, maar bijna nooit vier.”, vertelt Olivier Dwek. De buitenkant van het gebouw suggereert op het eerste gezicht niet dat het bestaat uit drie afzonderlijke delen of appartementen. “Elke verdieping is anders. Het is meer een grote villa dan een flatgebouw omdat niets repetitief is. Elk appartement beschikt over een eigen persoonlijkheid.”

Een verhaal van verhoudingen

“Ik heb een architecturale achtergrond. Wat mij echter zo hartstochtelijk interesseert, is de interieurarchitectuur die voor mij een natuurlijke voortzetting is. Tenslotte is interieurarchitectuur net zoals architectuur een verhaal van verhoudingen: materialen, lichtinvallen, enz. Het enige verschil is dat er mogelijk een andere schaalverdeling wordt gehanteerd. Neem bijvoorbeeld de art nouveau of art deco van begin 20^ste eeuw. Een van de beroemdste voorbeelden is Victor Horta. Hij maakte architectuur, houtwerk, smeedwerk… iets wat tegenwoordig interieurarchitectuur wordt genoemd. In de tweede plaats tekende hij handvatten van deuren, bestek, etc. In die tijd heette een persoon die dit deed een decorateur. Tegenwoordig heet zo iemand een ontwerper. Dit sluit aan bij het project in Oostduinkerke.”, aldus Olivier Dwek. Voor het appartement op de eerste verdieping ontwierp de architect ook de keuken, de badkamer, alle interieurmaterialen en details. Het meubilair en de kunstwerken zijn gekozen op basis van esthetische criteria.

De verbanden tussen architectuur, interieurarchitectuur en kunstgeschiedenis zijn gebaseerd op relaties tussen twee werkwijzen die zowel verwant als verschillend zijn. Olivier Dwek is voortdurend op zoek naar inspiratie en perfectie. Hij plaatst de elementen in relatie tot elkaar en combineert ze, waardoor een bepaald spanningsveld ontstaat. “Ik ben bijna meer gepassioneerd door kunstgeschiedenis en beeldende kunst dan architectuur. Het is uiterst zeldzaam dat ik mijn inspiratie put uit andere architecturale stijlen en andere architecten. Ik word op een bijzondere manier aangetrokken door kunstenaars van het postmodernisme. Een modernisme dat neigt naar een zekere deconstructie. Een modernisme dat vertrekt vanuit een zuivere basis. Wat mij vooral inspireert zijn plaatsen, kleuren en licht. De overheersende natuurlijke kleur in Oostduinkerke en in België is een beetje grijs- of opaalachtig. Uiteindelijk koos ik een steen voor de buitenkant die heel natuurlijk mengt met de dominante kleur van ons land en de lucht. Dit bevordert de zuiverheid en sterkte van het beeld, omdat er uiteindelijk een dialoog is tussen twee elementen: de natuur – de duinen – en de architectuur, die een is met de lucht.” De natuurlijke elementen hebben dus ook een grote rol gespeeld in het ontwerp van de ‘villa’. “In Griekenland is er bijvoorbeeld veel wind en moet je jezelf beschermen tegen de zon. Aan de Noordzee is het een ander verhaal. Wij beschermen ons tegen de regen. Op de terrassen staan grote glazen kooien die open zijn, maar ook zeer goed afschermen dankzij de architectuur. Deze grote open terrassen laten ons ten volle genieten van ons klimaat, dat mild maar soms ook nat en onaangenaam kan zijn. Terrassen met geïntegreerde kachels die uit het zicht staan, zorgen voor wat warmte wanneer dat nodig is. Hierdoor kun je optimaal genieten van de buitenlucht.”

In samenhang met de natuur

Deze aandacht voor een geografische en klimatologische context maakt dat het architectonisch gebouw morfologische en topologische uitdagingen op zijn weg vindt. De uitstraling, of boodschap, van het gebouw wordt door de architect, of, als het ware, de “schrijver”, ingevuld. Hij neemt tevens de positie van componist in die voor een harmonisch geheel van sensaties en sfeer zorgt. “Een project ontwerpen in Oostduinkerke is niet hetzelfde als in Griekenland, New York of India. Wat mij tot dit soort denken bracht, is het feit dat ik mijn carrière begon met veel projecten in mediterrane of tropische klimaten. In deze landen leven de mensen meestal buiten. Op deze manier moet er anders over architectuur worden nagedacht. De grens tussen binnen en buiten moet worden gewist. Het brengt de neiging voort om binnenruimten om te vormen tot overdekte terrassen en gehelen met grote ramen die uitkijken op de buitenwereld. Deze reflecties op de mediterrane architectuur hebben me geïnspireerd om in België te werken en om onze architectuur naar andere gebieden te brengen.”, legt Olivier Dwek uit.

Deze filosofie sluit aan bij de architecturale stijl van het project in Oostduinkerke. “We werkten met extra dunne vensters. Grote ramen die op de duinen uitkijken en een zeer sterke architectuur passen bij het geheel. Hierdoor worden de duinen naar de woonkamer gebracht. Het interieur wordt exterieur en omgekeerd. De leefkamer kijkt uit over de duinen en er is een link: er komt een dialoog tot stand.” Dit wordt ook weerspiegeld in de badkamer van de slaapkamer. “Je vindt er geborstelde en gezandstraalde lariks terug, net zoals in de woonkamer. Evenals stenen bassins die op lariks lijken. We spelen dus met materialen en brengen je op een dwaalspoor.”

Nooit eerstegraads

Tot slot: de elementen, de oriëntatie, het licht, de kleuren, de plaats, de geschiedenis van de plaats en de kunstgeschiedenis, zijn inspiratiebronnen, maar geen eerstegraads inspiratiebronnen. Olivier Dwek: “Ik heb nog nooit gedaan wat bijvoorbeeld Rietveld in de architectuur op basis van het werk van Mondriaan deed. Architectuur gaat over het creëren van een verhaal, maar nooit eerstegraads. Net als bij de inrichting die bestaat uit het selecteren van meubilair dat in dialoog gaat met kunstwerken en materialen. Neem bijvoorbeeld de bronzen salontafel (‘Waterdruppel’) van Ado Chale in de woonkamer. Brons heeft niets te maken met een druppel water, maar het heeft nog steeds een link met de natuur. Of de Günther Förg die behoorlijk tweede- of derdegraads is met betrekking tot het thema van de omgeving waarin Oostduinkerke zich bevindt. De horizontaliteit van het werk suggereert een zonsondergang, water aan de rand van de hemel, het strand en de zee. We maken gebruik van al deze thematische elementen en ideeën badend in abstractie.”

“Een duin beweegt…”

Oostduinkerke is de laatste plaats waar je kunt bouwen in de duinen, op het zand. Olivier Dwek: “Het is een fantastisch gegeven, maar bouwen op het zand is natuurlijk een beetje ingewikkelder. Een duin beweegt! Het zand beweegt door de wind en het gebouw wordt blootgesteld aan de elementen. Omdat we op losse grond staan, moet er diep genoeg worden gegraven om een goede bodemkwaliteit te kunnen vinden. Er moet goed worden nagedacht over de details van de uitvoering.” Voor Olivier Dwek is architectuur niet alleen bouwen. Architectuur is bouwen om uiteindelijk in een meesterwerk te kunnen wonen.

Tekst: Stéphanie Poppe
Foto’s: Jean-Francois Jaussaud

Olivier Dwek Architectures
Brugmannlaan 34 – 1060 Brussel
t. 02 344 28 04
architecture@olivierdwek.com – www.olivierdwek.com